پاورپوینت بررسی سازمان فضايي خانه در معماري ايران
 
بخشی از مطلب
تركيب فضاي داخلي، خانه در فرهنگ معماري ايران عمدتاً به صورت حياط مركزي است كه با فضاهاي دور بسته مي شود. برنامه محصور كننده فضاي حياط ، اطاقها هستند. در مقابل حياط مركزي به عنوان فضاي داخلي، ميدان و تكيه سرباز يا سر پوشيده قرار دارد كه از اطراف با برنامه اي مركب از دكانها ، حمام عمومي، مسجد و مانند آن يا خانه هاي مسكوني محصور مي شود. حياط يك خانه بخصوص و با غنچه بندي و اطاقهاي محصور كننده آن با حياط يك مسجد يا يك مدرسه با حوض مدرسه با حوض در مركز حياط و باغچه هاي دور آن، سكوها طاقنماها و غرفه هاي دور آن ، با هم شباهت زيادي دارد.1
به همان اندازه كه معمار به طراحي فضاهاي داخلي توجه دارد، طراح شهري بايد به شيوه طراحي فضاهاي خارجي توجه كند. فضا خارجي نيز همانند فضاي داخلي بايد راحت و دلپذير تر باشد. در طراحي فضاهاي محصور شهري به ويژه به دو جنبه زير بايد توجه نمود. 
1). اصل پيوستگي و ارتباط فضاهاي شهري در مرامز محلات از طريق  گذرهاي (طراحي) اصلي يا خيابانها با هم مورد توجه قرار گيرد، بدين معني كه فضاي طراحي شده جزيي از ساخت فضايي موجود شهر--- گردد. 
2) هر فضا شهري تابع نيازها و فعاليتهاي مردم محل اندازه و شكل يابد. 1
 اصل هم پيوندي عناصر شهري و واحد هاي مسكوني
در شهرهاي قديمي ايران واحدهاي مسكوني با حياط مركزي به يكديگر پيوسته اند و مجموعة يكپارچه اي را تشكيل مي دهند. يك معمار ايراني كه خانه اي را در زمين معين، طراحي مي كرد، اصولي را مي شناخت كه بر اساس آن خانه هاي مجاور از پيش شكل گرفته بود. هماهنگي شكل و هم پيوندي واحد هاي مسكوني نسبت به هم در نتيجة رعايت اين اصول ميسر شده است. جهت بدنة اصلي خانه، تعيين اندازه فضاي حياط نسبت به حجم فضاي محصور كننده دوره اندازه اطاقهاي سه دري و پنج دري و اندازه درو پنجره ها همه تابع نظم و پيمون بوده است. حرفه معماري شناخته و مهارت استاد معمار مورد احترام مردم بوده و دخالت صاحبخانه در طراحي خانه بيشتر در اجزاء محدود مي شده است . در گذشته شكلي از نظام معماري وجود داشته، بدين معني كه كار معماري به معمار سپرده مي شده است.  
در اينجا برخي نظريه هاي غربي مبني بر اينكه يك ساختمان به تنهايي يك اثر معماري و تركيب چند ساختمان به صورت هماهنگ هنري وراي معماري است، در خور توجه است بدين مفهوم كه هنري وراي معماري در ايران همانا استادان معمار در بكار بستن اصول شناخته شده در طراحي خانه و مسجد و مدرسه بوده كه هم پيوندي مجموعه را در پي داشته است1.
2-4محصور كردن فضا
از محصور كردن فضا به عنوان نخستين اصل حاكم بر طراحي مكانهاي شهري نام برده مي شود. بطوريكه اگر فضا به شكل مطلوبي محصور نشود، نمي توان به يك مكان شهري جذاب دست يافت. اين اصل در شهرهاي قديمي در اكثر نقاط جهان عموميت دارد. فقط نحوه محصور شدن از نظر ابعاد و اندازه شكل، دسترسي ، بدنه محصور كننده و مانندآن تفاوت مي كند . عناصر محصور كننده فضا عموماً عناصر شهري، محله اي يا خانه ها هستند . در ايران در موارد بسياري بدنه اي از طاقنماها و غرفه هاي  مكرر به صورت متقارن يا متعادل فضا را محصور مي كنند.2
احساس محصور بودن در فضا اساساً بر رابطه فاصله چشم ناظر از ارتافع بدنه محصور كننده فضا استوار است. برخي منابع غربي اين رابطه را بر پايه زاويه بين خط عمود از چشم ناظر بر بدنه و خط واصل ميان چشم ناظر و لبه بالايي بدنه مورد بحث قرار داده اند. 
حدود 45 درجه (نسبت 1:1) احساس محصور بودن كامل ، در اين حالت لبه بالايي بدنه فضا داخل ميدان ديد قرار مي گيرد.)
حدود 30 درجه (نسبت 1:2) آستانه احساس محصور شدن ( در اين حالت لبه بالايي بدنه تقريباً بر محدودة بالايي ميدان ديد منطبق است.) حدود 18 درجه (نسبت 3: 1) حد اقل احساس محصور شدن ( لبه بالايي بدنه درون ميدان ديد واقع مي شود.)
حدود 14 درجه (نسبت 3 :1) فقدان احساس محصور شدن در فضا
سادگي شکل در کل و جزء در طراحي يک فضاي شهري نقش دارد . ترکيب ساده و طاقبندي و غرفه نماي ميدانها و تکايا در شرايط آفتابي هوايي ايران که به صورت گوديهاي سايه گير با ريتم منظم و پيوسته اي کنار هم قرار گرفته، ايجاد وحدت شکل و پيوستگي مي کند و به فضا محصور شده جلوه خاصي مي بخشد. 
فضا شهري عمده در شهر مانند بازار، ميدان و يا مسجد جامع است. 
بايد دانست که فضاي شهري با فضاي باز در شهر تفاوت دارد. 
فضاي شهري داراي عملکرد و فعاليت ويژه است، حال آنکه فضاي باز شهري صورتي طبيعي دارد، چنانکه پارک يا فضاي 
سبز تحرک و فعاليت فضاي شهري را ندارد، شبکه قوي و پيوسته اي ازفضاهاي شهري مانند آنچه که در مورد شهر و نيز ترسيم شده در شهر ايران ملموس نيست. فقط آنچه که بوده پيوستگي از طريق گذرهاي اصلي بين مراکز محلات و مرکز شهر است . که بيان شد. 
محلات و مرکز شهر است ، که بيان شد. 
و......